Can Ràfols dels Caus: het eigenzinnige levenswerk van Carlos Esteva

Af en toe wordt de wijnwereld gezegend met het opstaan van een wijnmaker die de dingen anders doet dan anderen: de keuze van terroir of de keuze van druiven, de manier waarop terroir zich weerspiegelt in de wijn, de manier van werken,… Carlos Esteva is zo'n man.

Een leven gewijd aan wijn

Carlos werd geboren in 1950 in een rijke Barcelonese familie. Als kind bracht hij samen met broer en zus uren door op het landgoed van zijn grootvader, vlakbij het natuurpark van Garraf, in het ruwste stukje natuur van de Penedès. Hij wou er het slachten van de varkens observeren. Toen hij later na z’n legerdienst op Menorca er acht jaar lang huizen restaureerde, raakte hij compleet bevangen door de spontane gisting van de druiven uit de wijngaarden in de buurt. Hij  voelde zich als Dionysus terwijl hij de druiven met zijn blote voeten platwalste. Sindsdien is hij niet meer gestopt met het maken van wijnen van spontane gisting.

Na de dood van grootvader Esteva in 1979, erfden de drie kinderen het landgoed aan het Massif del Garraf. Carlos verkocht de meest vruchtbare gronden en kocht met dat geld broer en zus uit. Het waren harde beginjaren: zijn filosofie was gebaseerd op het Bordeaux model, een model dat hij had leren kennen via zijn vader die gek was op Bordeaux wijnen. Hij wou de druiven aanplanten zoals dat in Bordeaux gedaan werd, alleen bestond het trellissysteem (geleiding van de druiven langs draden en palen) niet in het Catalonië van die tijd. Carlos plantte zijn percelen dan maar aan met oude televisieantenne’s, veel meer was niet nodig om hem compleet gek te verklaren. Maar Carlos week niet. De rest is -zoals wij dat zeggen- geschiedenis.

Wijngaard

Can Ràfols dels Caus omvat 450 hectare landerijen, waarvan ongeveer 90 hectare wijngaard. Verder groeien er nog amandelbomen, olijven en talloze soorten kruid. Het is een ruig en oneven terrein, gevormd door mekaar opvolgende heuvelruggen, met telkens een andere oriëntatie. De wijngaarden zijn niet geïrrigeerd, en omgeven door diverse Mediterrane specerijen: marjolein, lavendel, rozemarijn, tijm, etc… De rijping van de druiven wordt sterk beïnvloed en verlengd door een verkoelende zeebries (de zogenaamde ‘marinade’). Maar het meest bepalende element is de kalkmassa die onder de grond zit, men noemt die al wel eens de ‘albariza’ van Catalonië, een verwijzing naar de witte kalkgronden is de regio rond Jerez de la Frontera.

Bodega

Carlos liet naast de wondermooie, traditionele masia -het landhuis- een massieve kelder uitgraven in de kalkrotsen. De planten op de wijngaarden boven de kelder worden zo gedwongen om hun wortels door de rotsspleten te klieven om aan water en nutriënten te geraken. De kelder wordt afgesloten door 2 massieve stenen die openglijden als futuristische deuren in een James Bondfilm -hij wou blijkbaar ook dat de kelder niet zou misstaan in zo een film. De Italiaanse architect Paolo Deganello herinnert zich de soms moeilijke relatie een passionele, intelligente en creatieve klant, die het uiterste vroeg van zijn ontwerper. Carlos wilde van zijn kelder een echte wijnmakerij maken waar alles met zwaartekracht gebeurd. Tegelijk moest het ook een plaats zijn waar mensen konden leren hoe wijn wordt gemaakt. Wij kunnen getuigen: opzet geslaagd!

28 druivensoorten, 15 wijnen

En soms meer! Carlos’ keuzes zijn dikwijls geïnspireerd op ’s wereld grootste wijnen. Zijn witte wijnen behoren zonder twijfel tot het beste wat Spanje te bieden heeft (en dat is heel wat!). Proef zijn El Rocallis van de illustere incroccio Manzoni of La Calma van chenin blanc op uitgesproken witte kalkbodem. En hoewel hij trouw blijft aan z’n oorspronkelijke filosofie en internationale inspiratie zoekt in druiven en stijlen, was hij toch één van de eerste wijnmakers die het potentieel van de lokale xarel.lo zag en er genuanceerde, complexe witte wijnen mee maakte. Idem voor sumoll in rood.

Werk en ethiek

Alle wijngaarden zijn biologisch of zelfs biodynamisch bewerkt. Er wordt niet geïrrigeerd en alleen wijngaardeigen gisten worden gebruikt. Gisting en rijping gebeuren op hoofdzakelijk op beton en inox, hout wordt niet veel gebruikt -als dat gebeurt, is het meestal voor korte periode en bijvoorbeeld op kastanje vaten. Het is duidelijk dat geld niet de grote drijfeer is. Carlos heeft het grootste deel van zijn vermogen geïnvesteerd in Can Rafols en er één van Catalonia’s toonaangevende bodega’s van gemaakt. In zijn hoofd is dat ook wat dit landgoed verdient, met respect voor zijn geschiedenis.