Txakoli: cool climate wine en parel van het Baskenland

Txakoli is één van die Spaanse wijnen die ten onrechte wat onder de radar blijven. In het buitenland, maar zelfs in Spanje is deze Baskische wijn niet echt gekend. De grote consumptie in het Baskenland zelf is daar niet vreemd aan… de regio is immers duizenden restaurants en pintxosbars rijk. Bezoek San Sebastian, Bilbao of Vitoria-Gasteiz en je begrijpt wat we bedoelen.

Bovendien durft de kwaliteit van sommige Txakoli niet altijd te zijn wat het zou moeten zijn (maar daar heeft elke wijnregio wel last van). In de loop der eeuwen werd de wijn geapprecieerd voor zijn kwaliteit, maar daar kwam een bruusk einde aan rond 1850 toen de regio getroffen werd door Oidium (meeldauw) en de wijnbouw voor een groot stuk werd opgegeven. Txakoli werd iets lokaals, een goedkope wijn van meestal onrijpe druiven die dikwijls wat bubbels bevatte, een gevolg van al te snelle bottelingen. In de jaren 90 van vorige eeuw kwam de ommezwaai met investeringen in de wijngaarden, onderzoek naar terroir en ambitieuze wijnmakers: ze bestaan wel degelijk, bodega’s die streven naar topwijn en daar ook glorieus in slagen. Aan ons (en jullie) om te ontdekken!

Wat is Txakoli nu juist?

Je kan Txakoli beschouwen als een amalgaam van wijnen die gemaakt worden van autochtone, Baskische druiven. Veruit het grootste deel daarvan is wit, al kan je hier en daar ook rosé of een rode wijn vinden, en de productie is verdeeld over drie denominaties. Per definitie is Txakoli erg verankerd met het Baskenland: niet alleen de druiven zijn lokaal, ook het klimaat is bij uitstek maritiem-Atlantisch. De wijnen onderscheiden zich dan ook door geprononceerde zuren, een laag alcoholgehalte, een opmerkelijke ziltigheid, een pittig karakter en een frisse fruitigheid met een kruidige en bloemige ondertoon. In de handen van bekwame wijnmakers: een anders-dan-andere-maar-onverdroten-heerlijke wijn!

3 denominaties

Txakoli wordt gemaakt in drie verschillende productiegebieden verspreid over de provincies Bizkaia, Gipuzkoa en Araba. De oudste denominatie is Getariako Txakolina, met ongeveer 450 hectaren wijngaard en 34 bodega’s. Hier worden de meest frisse Txakoli’s gemaakt, de wijnen bevatten meer zuren dan in de andere regio's -veel van de wijngaarden staan dan ook met hun neus op de Cantabrische Zee. In 1994 werd D.O.P. Bizkaiko Txakolina opgericht, met ongeveer 400 hectaren en 38 bodega’s. Hier onstond voornoemde omzwaai richting kwaliteit. De betere wijnen uit dit gebied onderscheiden zich door een opmerkelijke complexiteit. De jongste D.O. is Arabako Txakolina, ene kleiner gebied met 100 hectaren wijngaard en 7 wijnhuizen.

Terroir in het Baskenland

Als we aan het Baskenland denken, dan zien we een immer groen landschap opdoemen. Net zoals bijvoorbeeld in Galicië is het klimaat in het Baskenland helemaal anders dan hetgeen we in de rest van Spanje gewoon zijn. In de maanden dat de wijnstokken groeien en bloeien, varieert de temperatuur in het Baskenland tussen 8°C en 22°C. De jaarlijkse regenval kan tot 1600 millimeter oplopen, niet weinig dus en dat is voorzichtig uitgedrukt. De 900 hectaren wijngaarden liggen echter op een bergachtig terrein, soms met zicht op de Atlantische oceaan en de hellingen zorgen voor een goede drainage en maken het ook mogelijk om de stokken een maximaal aantal uren aan de zon bloot te stellen. De meeste wijngaarden zijn aangeplant op sedimentaire bodems die bestaan uit fossiele resten van koraal en schelpdieren, gemengd met kalksteen en klei. 

Unieke druivensoorten

Heel wat mensen kijken raar op als ze plots Baskische druivensoorten op hun fles wijn zien staan. Logisch, de kans is immers groot dat je die namen nooit eerder tegenkwam. Veruit de belangrijkste druif in het Baskenland is hondarrabi zuri, een druif die uitstekend bestand is tegen de vochtige omgeving. Ze bevat veel zuren, wat linea recta leidt tot wijnen met veel fraîcheur, intensiteit en een mooie bewaarcapaciteit. Andere rassen zijn hondarrabi beltza (voor rode wijnen), hondarrabi zuri zerratia, mune mahatsa,…

Er beweegt duidelijk heel wat in deze atypische Spaanse regio. Er worden boeiende wijnen gemaakt die zowel op een zomerse avond, tijdens een gezellig aperitief, maar net zo goed als maaltijdbegeleider uw (spreekwoordelijke) zintuigen prikkelen. Kortom: het ontdekken méér dan waard!

---------

Bij Xpertvinum: Doniene Gorrondona. Deze bodega is één van de bezielers van D.O.P. Bizkaiko Txakolina.

En zoals Master of Wine Pedro Ballesteros Torres in Decanter heel terecht omschrijft: Doniene wordt elk jaar beter.

Over Gorrondona Blanco (93ptn.): 'Hondarrabi Zuri coming from some of the best vineyards in the Bakio area, close to the sea. A lovely compromise between freshness and complexity. Very clean, with wild herbs and white fruit aromas. Rather round and balanced, with an expressive open finish. This winery is improving year after year. Delicious. I think it will keep for at least five years.'